هر امتحان و آزمونی هیجان و اضطراب خاص خود را دارد. همه هنر انسان در این است که با حداقل اضطراب از عهده انجام بزرگترین امتحانات برآید. انسان بالقوه موجودی است کمال طلب، تشویق پذیر و تنبیه گریز و براین اساس، نوجوانان نیز همواره طالب آنند که رفتارهایشان مورد تائید و تشویق دیگران، بالاخص الگوهای مطلوب آنها واقع شود.
سه عامل مهم در کاهش اضطراب امتحان دانش آموزان
همچنین این نیاز کاملافطری و طبیعی است که همه انسان ها بخصوص
نوجوانان دوست داشته باشند به گونه ای که هستند مورد توجه، تائید و تشویق
دیگران قرار گیرند. لذا فرایند ارزشیابی به هر صورتی که باشد چندان خوشایند
ایشان نیست، ولو اینکه انجام آزمون نتیجه ای خوشایندتر همراه داشته باشد.
به طور کلی انسان دوست ندارد رفتارهایش همواره مورد ارزیابی و
نقادی دیگران واقع شود و به همین دلیل هر زمان که در موقعیت امتحان و آزمون
قرار می گیرد، به گونه ای دچار اضطراب می گردد. البته بدیهی است که وجود
اضطراب به خودی خود امری غیرعادی نیست اما آنچه که می تواند به عنوان یک
عامل آزاردهنده و بازدارنده مورد توجه قرار گیرد، شدت هیجان زدگی و یا
اضطراب فوق العاده ای است که به هنگام حضور در محافل اجتماعی یا شرکت در
آزمون های مختلف دامنگیر بعضی از افراد می شود. بنابراین یکی از رسالت های
مهم معلمان توجه به عامل اضطراب و اتخاذ تدابیری لازم برای کاهش آن در میان
کودکان و نوجوانان مبتلاست.
زمانی که دانش آموزان به طور چشمگیری دچار اضطراب شوند، چنین
اضطرابی می تواند آثار زیستی و روانی زیانباری را به همراه داشته باشد.
اضطراب شدید بر غده درون ریز و برون ریز اثر گذاشته، با متاثر کردن ذهن
انسان زمینه های فراموشی های زودگذر و خطای ادراک را فراهم می سازد. به
همین دلیل در بسیاری از موارد، نتایج حاصل از آزمون های انجام شده از دانش
آموزانی که شدیدا دچار اضطراب می شوند، بیانگر فراموشی های آنی و خطاهای
ادراکی آنهاست. در این میان نوجوانان کمرو و خجالتی در شرایط امتحان بیش از
دیگران دچار اضطراب می شوند.
اضطراب ناشی از امتحان نه تنها باعث می شود که دانش آموزان
نتوانند با مهارت و سرعت مناسب و به طور کاملاواضح فکر کرده، پاسخ های
مطلوب را ارائه دهند، بلکه آرامش روانی آنها را نیز به مخاطره می اندازد.
بسیاری از اختلالات روانی و بیماری های جسمانی در کودکان و نوجوانان ناشی
از یک منبع قوی اضطراب است.
همواره شایسته است با درک صحیح از ماهیت تفاوت های فردی و شناخت
درست از ویژگی های ذهنی، روانی و جسمی دانش آموزان، از مقایسه بی مورد
نوجوانان با یکدیگر اجتناب ورزیده، رقابت های فردی و گروهی را صرفا در
شرایط عادلانه و با در نظر گرفتن تفاوت های فردی و فراهم ساختن محیطی صمیمی
ودوست داشتنی ایجاد کرد.
سه عامل مهم در کاهش اضطراب امتحان
درجات کمی از اضطراب برای پیشبرد زندگی طبیعی است ولی مقدار زیاد آن مانع پیشرفت بوده و حتی توانایی انجام کار را از فرد مضطرب می گیرد. نشانه های جسمانی اضطراب عبارتند از: لرزش، عرق کردن دستها، عرق کردن بدن، افزایش ضربان قلب، کوتاهی تنفس، تنش عضلات، سرخ شدن یا گیج شدن، از دست دادن رشته افکار، ناراحتی گوارشی، صدای لرزان، اضطراب امتحان هم یکی از انواع آن می باشد که برای کاهش آن اولیا، سیستم آموزش و پرورش و خود دانش آموز با هماهنگی یکدیگر می توانند نقش مؤثری داشته باشند.
نقش خانواده
- محیط خانواده و جو عاطفی حاکم بر آن باید دور از تنشهای عاطفی ومشاجره باشد.
- سعی شود در ایام امتحانات رفت و آمد و میهمانی های خانوادگی تعطیل یا محدود گردد.
- محیط فیزیکی آرام و بی سر و صدا برای مطالعه دانش آموزان فراهم نمایید.
- به استراحت و خواب دانش آموزان توجه کافی داشته باشید.
- وظایف خانگی محوله به دانش آموزان را حذف یا کاهش دهید.
- در هنگام امتحانات دانش آموزان نیاز به حمایت عاطفی و اطمینان بخش بیشتری دارند.
- ساعات تماشای برنامه های تلویزیون تا حد امکان کاهش یابد.
- از ایجاد ترس و دلهره بی جا در بچه ها خودداری نمایید.
- از توقعات بی جا و فشار بیش از حد برای مطالعه خودداری نمایید.
- در صورتی که فرزندتان از موفقیت در یکی از امتحانات رضایت خاطر
نداشت، مورد حمایت قرار گیرد و از سرزنش نمودن او خودداری کنید.
- از حبس کردن دانش آموز در اتاق برای مطالعه کردن خودداری شود و به دانش آموز اجازه استراحت و تفریح لازم نیز داده شود.
- تغذیه دانش آموز مناسب و مقوی باشد.
- انتظارات بالا و بیش از حد توانایی از فرزندان می تواند در ایجاد
اضطراب و شدت آن مؤثر باشد پس انتظارت مذکور را تعدیل نمایید.
- کمال گرایی بیش از حد والدین و وسواس شدید خانواده نسبت به نمرات بالا باعث ایجاد اضطراب در فرزندان می شود.
- از مقایسه فرزندان با یکدیگر و با دیگران پرهیز کنید.
- از تأکید بیش از حد بر درس خواندن اجتناب کنید.
نقش مدیران در مدرسه
- برنامه امتحانی را چند هفته قبل از شروع امتحانات به دانش آموزان اعلام کنید.
- فاصله بین جلسات امتحان را با توجه به سختی یا آسانی دروس تنظیم نمایید.
- پس از تهیه برنامه امتحانی تا آنجا که ممکن است تغییر جدیدی در برنامه ایجاد نکنید.
- از برگزاری امتحانات با وقت بسیار کم اجتناب نمائید.
- چند دقیقه قبل از شروع امتحان دانش آموزان به محل برگزاری امتحان بروند.
- محل برگزاری امتحان دارای تهویه مناسب، نور کافی، دمای مناسب و
صندلی مناسب باشد. در سالن یا نزدیکی آن، آب آشامیدنی در دسترس باشد.
- در حد ممکن از نیمکت ها و یا صندلی های سالم در جلسه امتحان استفاده نمایید.
- محل برگزاری امتحان، عاری از هرگونه عوامل مزاحم از قبیل سر و صدا باشد.
- با دانش آموزان به صورت اطمینان بخش و امیدوارکننده در کلاس و جلسه امتحان برخورد کنید.
- قبل از شروع جلسه فاصله افراد رعایت شده باشد تا در حین برگزاری جلسه نیازی به جابجایی و حرکت نباشد.
- در شروع جلسه آیاتی از کلام الله مجید قرائت شده و چند جمله دعای مناسب بیان گردد.
- بعد ازشروع جلسه امتحان دانش آموزان را جابجا نکنید.
- در جلسه امتحان دبیر مربوط به درس حتماً حضور داشته باشد و با جملات اطمینان بخش دانش آموزان را آرام نمایید.
- مراقبین در حین برگزاری جلسات با یکدیگر صحبت نکنند.
- سعی شود مراقبین بالای سر دانش آموزان زیاد توقف نکنند.
- اگر مراقبین مشاهده کردند که دانش آموز جواب را اشتباه نوشته او را سرزنش نکنند.
- از برخورد شدید با دانش آموزان خاطی اجتناب شود.
- مراقبین با تبسم و بیان مطلبی نشاط انگیز تنش های احتمالی دانش آموزان را کاهش دهند.
- در ابتدای جلسه امتحان راهنمایی و توضیح کافی پیرامون آن آزمون
داده شود و در حین جلسه از توضیح اضافی که موجب حواس پرتی آنان می شود
اجتناب نمایید.
- سؤالات امتحانی، خوانا و از کیفیت بالا و مناسب برخوردار باشد.
- با دانش آموزان در حین انجام امتحان گفت و گو نشود.
- در صورت نیاز پیش نویس در اختیار دانش آموزان قرار داده شود.
نقش معلمین در مدرسه
- جلسه امتحان دادگاه حسابرسی نیست و امتحان انتقام نیست.
- قبل از اتمام کلاسها و شروع امتحانات به دانش آموزان اطمینان بدهید و آنها را از امتحان نترسانید.
- به دانش آموزان بگویید که سؤالات از کتاب درسی آنهاست و آنها فقط
با مطالعه کتابهای درسی خود به راحتی می توانند به سؤالات پاسخ دهند.
- قبل از امتحانات اصلی از امتحانات مستمر وخودآزمایی به منظور آشنا کردن دانش آموزان با سؤالات و نحوه امتحان استفاده گردد.
- از ایجاد رقابت ناسالم در میان دانش آموزان اجتناب شود.
- هدف امتحان باید ارزیابی دانسته های دانش آموزان باشد، نه ندانسته های آنان.
- از انتظار و توقع بیش از حد در طرح سؤالات امتحان اجتناب نمایید.
- در طرح سؤال اصول سنجش و اندازه گیری خصوصاً سطح دشواری سؤالات را رعایت نمائید.
- در ارزشیابی میزان یادگیری دانش آموزان نباید فقط نمره امتحان
راملاک و معیار قرار داد و از دیگر شیوه های ارزشیابی نیز استفاده کنید و
سعی نمایید سؤالات دشوار را در شماره های آخر قرار دهید.
همهی آنها موارد زیر را به ترتیب در موفقیت خود موثر میدانند:
1- برنامهریزی صحیح
2- تلاش و پشتکار و انگیزه قوی شخصی
3- نظم در امور
4- حمایت و پشتیبانی خانواده
5- رقابت و تشویق به درس خواندن
6- در امور شخصی و خصوصاً درس خواندن، افرادی پیگیر، منظم و دقیق هستند.
7- از ثبات شخصیتی برخوردارند.
8- اعتماد به نفس خوبی دارند و در تصمیماتشان ثابت قدمند.
9- در برخورد با مشکلات، هراسان نمیشوند و فعالانه جهت حل آنها گام برمیدارند و سعی میکنند که از کوچکترین امکان برای حل مسائل درسیشان استفاده کنند.
10- آنها تشنهی تفریح و خوشگذرانی نبودند. اما اگر موقعیتی برای تفریح پیش میآمد آن را از دست نمیداند.
11- تعدادی از آنان تفریحات عادی خود مانند ورزش و موسیقی را در طول سال تحصیل ترک نکردند.
12- مهمترین مرجع مطالعهی این افراد، کتاب درسی بود.
13- دومین مرجع مطالعهی آنها، تستهای کنکور سراسری و آزاد بوده است.
14- 30 درصد از آنها (براساس نیازشان) در برخی از درس علاوه برکتاب درسی و کتابهای تست، از سایرکتب کمک آموزشی نیز استفاده کردند.
15- اکثر آنان در سرکلاس بسیار متمرکز، دقیق و تیز بودند و بیشتر مطالب را همان جا میآموختند.
16- در کلاس خودنمایی نمیکردند ولی فعال بودند.
17- انجام تکالیف برای آنها اولویت داشت و تقریباً همهی آنها به طور منظم فعالیتهای کلاسی را انجام میدادند.
18- درس را به طور عمیق و دقیق مطالعه میکردند و به کیفیت مطالعهی خود بیش از کمیت آن توجه میکردند.
19- مطالعهی هر درس را در زمان دلخواه خود انجام میدادند.
20- به طور منظم نکات درسی را تکمیل و جمعآوری میکردند.
21- از حاشیه نویسی، نت برداری و علامتگذاری استفاده میکردند.
22- به همهی شکلها، جدولها، زیرنویسها و حاشیههای کتاب درسی توجه میکردند و همهی پرسشها را حل میکردند.
23- به جای خواندن مثالهای کتاب درسی، آنها را حل میکردند.
24- اکثر آنها تناقضات و اشکالات کتابهای درسی را پیدا میکردند.
25- 40 درصد آنها یک درس و 40 درصد دیگر دو تا 3 و 20 درصد هم مقداری از اکثر درسها را در طول یک روز مطالعه میکردند.
26- در درس ریاضی که نیاز به تمرین زیاد دارد، به مرور زمان به حل مسائل میپرداختند. آنها معتقد بودند که به یک باره و در کوتاهمدت امکان تسلط بر ریاضی وجود ندارد.
27- اکثر مسائل را به صورت تشریحی حل میکردند و در مراحل نخستین از فرمولهای تستی کمتر ولی پس از عید، از راهحلهای تستی پرکاربرد بیشتر استفاده میکردند.
28- مسائل را از راههای مختلف حل میکردند و تنها به یک راه حل اکتفا نمیکردند.
29- هنگام برخورد با یک مشکل درسی اول «فکر» میکردند و تنها در صورت نیافتن راه حل از سایرین کمک میخواستند.
30- به اشکالات خود توجه میکردند: هیچ اشکالی را دست کم نمیگرفتند درحل تمرینهایی که اشکال داشتند با خود مدارا نمیکردند و دوباره آنها را حل میکردند، یا به کمک دوستان یا معلمان خود برطرف میکردند.
31- تا قبل از عید بیشتر میخواندند و تمرین و تست حل میکردند ولی پرکاری در تستزنی را به پس از عید موکول میکردند.
32- تستهای انبوه و مشابه را دستهبندی میکردند و همه را یکجا حل نمیکردند. به تدریج و در نوبتهای متعدد به حل آنها میپرداختند.
33- با دقت پاسخ تمام تستها را - حتی تستهایی را که به درستی جواب داده بودند - مطالعه میکردند و نکات جالب توجه آنها را یادداشت میکردند.
34- تستهای اشکال دار خود را پس از مدتی مجدداً حل میکردند.
35- همهی آنها دروس عمومی را همراه با دروس اختصاصی میخواندند. تا قبل از عید سعی میکردند دروس اختصاصی را بیشتر از دروس عمومی بخوانند؛ به طوری که نسبت زمان مطالعهی دروس اختصاصی به دروس عمومی آنها 3 به 1 و یا 4 به 1 بوده است.
36- مطالعهی دروس پایه نسبت به دروس پیشدانشگاهی را براساس نقطه قوت خود تنظیم کرده بودند. ولی بیشترشان به نسبت مساوی آنها را مطالعه میکردند.
37- 85 درصد آنها براساس برنامهی زمانبندی شده دروس را مطالعه میکردند و 15 درصد هم بدون برنامهریزی زمانبندی شده، پس از خسته شدن از مطالعهی یک درس، به سراغ درس دیگری میرفتند.
38- در کنکورهای آزمایشی به طور جدی شرکت میکردند و پس از هر آزمون، کوچکترین اشکال خود را با مرور مجدد موضوع یا انجام تکالیف تکمیلی برطرف میکردند. آنها هدف خود را از شرکت در این آزمونها، آشنایی با محیط، روش امتحاندهی، کشف نقاط ضعف، تنظیم وقت و از بین بردن استرس میدانستند.
39- امتحانات مدرسهی خود را جدی میگرفتند و به تمام آنها اهمیت میدادند.
40- اکثر آنها انتظار داشتند که رتبههای تک رقمی بهدست آورند ولی همهی آنها پس از برگزاری آزمونهای جامع آزمایشی دریافتند که رتبه خوبی کسب خواهند کرد.
نتایج یک نظرسنجی از حدود 2 هزار دانشآموز دبیرستانی شامل 54 درصد پسر و 46 درصد دختر در تهران در خصوص کنکور و آینده، نشان داد: دختران بیش از پسران علاقهمند به تحصیل بوده، ورود به دانشگاه را برای آینده خوب، تضمینکنندهتر دانسته، کمتر از پسران تحت فشار خانواده برای گرایش به تحصیل بوده، مایلند تحصیلات را با وجود ابهام در بازار کار دنبال کرده و انگیزه بیشتری برای ادامه تحصیل دارند.
امیدواری کمتر و اضطراب بیشتر دختران در کنکور
تحقیق حاضر همچنین با اشاره به این که اضطراب دختران در کنکور بیش از پسران و امیدواری آنها به قبولی در کنکور تا اندازهای کمتر است، در مورد دیدگاه دانشآموزان پایههای تحصیلی مختلف نسبت به کنکور و آینده تحصیلی تصریح میکند که دانشآموزان مقاطع پایینتر، نسبت به دانشآموزان مقاطع بالاتر، امیدواری و خوشبینی بیشتری دارند، به نحوی که تقریبا در تمام موارد، نمرات دانشآموزان سال دوم، بالاترین و نمرات دانشآموزان سال چهارم ، پایینترین است. دانشآموزان مقاطع پایینتر ( سال دومیها) کمتر اضطراب کنکور را داشته، از محتوای درسها رضایت بیشتری دارند و به تخصص پیدا کردن فارغالتحصیلان دانشگاهی بیشتر امیدوارند. به عدالت تحصیلی بیشتر اعتقاد دارند و آزمون سراسری را معیار مناسبی برای ورود به دانشگاه میدانند.
دانشآموزان علوم ریاضی امیدوارتر از سایر دانشآموزان
ارزیابی تحقیق فوق از دانشآموزان رشتههای مختلف نسبت به کنکور و آینده تحصیلی که از سوی سازمان ملی جوانان انجام شده، حاکیست که دانشآموزان رشته علوم ریاضی کمتر از دیگر رشتهها دانشگاه را تضمینکننده آینده خود میدانند. این گروه آزمون سراسری را معیار چندان خوبی برای ورود به دانشگاه نمیدانند؛ دانشگاههای غیردولتی را دارای استاندارد پایینتری برای آموزش میدانند، از مشاورین مدرسه رضایت کمتری دارند. از محتوای دروس مدرسه و حفظی بودن آنها شکایت بیشتری دارند و بیش از دیگران مدرکگرایی را حاکم بر جامعه میدانند، بیش از دیگران به درس علاقهمندند و از انگیزه قویتری برای رسیدن به مدارج بالای علمی برخوردارند. همچنین این عده نسبت به کنکور اضطراب کمتر و امید بیشتری به ادامه تحصیلات تا سطح مورد علاقه خویش دارند و کمتر دانشگاه را متاثر از فشار اطرافیان برمیگزینند.
اعتقاد بیشتر دانشآموزان مدارس دولتی به ضمانت دانشگاه برای آینده
دانشآموزان مدارس دولتی بیش از دانشآموزان مدارس غیردولتی دانشگاه را تضمینکننده آینده موفق میدانند. از محتوای دروس مدرسه رضایت بیشتری دارند. آزمون سراسری را معیار خوبی برای ورود به دانشگاه میدانند. ارزیابی مثبتتری نسبت به دانشگاههای غیردولتی دارند و کمتر از دانشآموزان مدارس غیردولتی نسبت به روند مدرکگرایی در جامعه انتقاد داشتهاند. در مقابل دانشآموزان مدارس غیردولتی بیش از دانشآموزان مدارس دولتی از جانب معلمان خود برای ادامه تحصیل تشویق شدهاند و بیشتر معتقد به تواناییهای خود در ادامه تحصیل تا سطح مورد نظر (مطلوب) خویش بودهاند و امید بیشتری به قبولی در کنکور دارند.
«پشتکار و تلاش فردی» عامل اصلی در قبولی دانشگاه
55 درصد دانشآموزان، «دانشگاههای دولتی» و 5 درصد آنان «دانشگاههای غیردولتی» را برای ادامه تحصیل بهتر میدانند و مابقی افراد تفاوتی را احساس نمیکنند. حدود 60 درصد دانشآموزان (اعم از دختر و پسر) معتقدند افراد تحصیل کرده در حد «زیاد یا خیلی زیاد» مورد احترامند. 38 درصد دانشآموزان موقعیت افراد تحصیلکرده در آینده را «بیشتر» و 18 درصد کمتر ارزیابی میکنند. ضمن اینکه ارزیابی پسران از موقعیت افراد تحصیل کرده در آینده مثبتتر از دختران است. نزدیک به سه چهارم پاسخگویان «پشتکار و تلاش فردی» را عامل اصلی در قبولی دانشگاه میدانند. در عین حال دانشآموزان رشته علوم تجربی (در قیاس با دانشآموزان سایر رشتهها) و محصلین مدارس غیردولتی ( در قیاس با محصلین مدارس دولتی) داشتن علاقه را در قبولی دانشگاه مؤثرتر میدانند.
«حرفهآموزی و کسب مهارت» و «یافتن کار دولتی» جایگزین رد شدن در کنکور
به گزارش ایسنا نتایج تحقیق فوق نشان میدهد که 60 درصد دانشآموزان پاسخدهنده اظهار داشتهاند که در صورت عدم راهیابی به دانشگاه خود را برای شرکت مجدد در آزمون سراسری آماده خواهند کرد و بعد از آن با تفاوت قابل ملاحظهای «حرفهآموزی و کسب مهارت» و «یافتن یک کار دولتی» را به عنوان راههای دیگر پیش رو دانستهاند.
پسران بیش از دختران، گلهمند از وجود پارتیبازی
ارزیابی پاسخگویان نسبت به آینده شغلی به تفکیک جنس نشان میدهد که پسران بیش از دختران از وجود پارتیبازی گلهمند بودهاند. تحصیلات دانشگاهی را در پیدا کردن شغل مؤثرتر میدانند. بیش از دختران معتقد به امکان پیدا کردن کار بودهاند. بطور نسبی ابهام کمتری را در آینده شغلی جوانان قائل هستند و ارزش دیپلم را در اعطای مهارت به دانشآموختگان بیشتر میدانند. در مقابل، دختران بیش از پسران به تناسب رشته تحصیلی خود با شغلی که در آینده میخواهند انتخاب کنند، قائل بودهاند. اگرچه احساس امنیت شغلی کمتر برای دختران، گرایش آنها را به پذیرش هر شغلی که به آنها پیشنهاد شود، بیشتر کرده است. همچنین دختران بیش از پسران تحصیلات دانشگاهی را ضامن پیداکردن شغل میدانند.
خوشبینی دانشآموزان مقاطع پایین و بدبینی دانشآموزان مقاطع بالاتر تحصیلی
دیدگاه دانشآموزان پایههای تحصیلی مختلف نسبت به آینده شغلی حاکی از امیدواری و خوشبینی بالاتر دانشآموزان مقاطع پایینتر، نسبت به دانشآموزان مقاطع بالاتر است. به نحوی که در اغلب موارد نمرات دانشآموزان سال دوم، بالاترین و سال چهارم، پایینترین است. بر این اساس دانشآموزان مقاطع پایینتر ( سال دومیها) آینده شغلی بهتری را پیش روی خود میبینند، کمتر از پارتیبازی شکایت دارند، در انتخاب شغل وسواس بیشتری دارند. از کسب مهارت به واسطه تحصیلات متوسطه اطمینان بیشتری دارند و مطالب کتابهای درسی را برای آینده شغلی مفیدتر میدانند.
دانشآموزان علوم انسانی، نگرانترین نسبت به آینده شغلی
ارزیابی دانشآموزان رشتههای مختلف نیز نسبت به آینده شغلی متفاوت است به این معنا که دانشآموزان رشته «علوم ریاضی» مطالب کتابهای درسی را کمتر از سایرین مناسب با نیازهای شغلی آینده خود میدانند و بیشتر از گروههای دیگر نگران پیدا کردن شغل ایدهآل خود هستند.همچنین این عده بیش از سایرین بین رشته تحصیلی خود و شغلی که در آینده قصد انتخاب آن را دارند، تناسب قائل هستند؛ در عین حال بدبینی و نگرانی بیشتر در خصوص آینده شغلی عموما مربوط به دانشآموزان رشته «علوم انسانی» است. این عده بیشتر نگران پیدا کردن کار مناسب پس از فراغت از دانشگاه هستند. از تناسب شغل آینده با رشته تحصیلی خود کمتر اطمینان و نسبت به پیدا کردن آن تردید بیشتری دارند. برای شغل آینده خود کمتر برنامهریزی کردهاند و به موقعیت در آینده شغلی خود کمتر امید دارند.
دانشآموزان مدارس دولتی، امیدوارتر به آینده شغلی
به گزارش ایسنا دانشآموزان مدارس دولتی در قیاس با دانشآموزان مدارس غیردولتی نگرش مثبتتری نسبت به آینده شغلی داشتهاند. به گونهای که این عده مطالب کتابهای درسی را برای آینده مناسبتر میدانند. به پیدا کردن شغل برای جوانان در آینده امیدوارترند. ارتباط بیشتری را میان رشته تحصیلی خود با شغلی که در آینده انتخاب میکنند، قائل بودهاند. بطور نسبی تصویر واضحتری از آینده شغلی خود دارند و بیشتر به کارآیی دوره متوسطه در آموزش مهارتها نظر داشتهاند.
«تجاری و بازرگانی»، شغل دلخواه پسران، «هنری و پزشکی»، شغل دلخواه دختران
بر پایه تحقیق حاضر، مشاغل «فنی و مهندسی» ، «تجاری و بازرگانی» و «اداری» بیش از مشاغل دیگر مورد توجه پاسخگویان بودهاند. همچنین دختران بیش از پسران به مشاغل «هنری»، «پزشکی» و «فرهنگی ـ تربیتی» و کمتر از آنان به مشاغل «فنی و مهندسی» و «تجاری و بازرگانی» گرایش داشتهاند.
بیش از 40 درصد پاسخگویان خواهان شغلی هستند که درآمد زیاد داشته و مطابق با علاقه آنها باشد. ضمن این که پسران بیش از دختران خواهان شغل درآمدزا بودهاند و کمتر از آنان به تناسب شغل با علاقه خود تاکید داشتهاند.
تاثیر علاقه شخصی دختران در انتخاب رشته تحصیلی، بیش از پسران
اطلاعات به دست آمده در این خصوص نشان میدهد در کل، 62 درصد افراد بر اساس «علاقه شخصی» انتخاب رشته کردهاند که این نسبت در بین دختران بیش از پسران ( 68 درصد در مقایسه با 57 درصد) بوده است.
علاوه بر این 14 درصد افراد با ملاحظه «بازار کار» انتخاب رشته کردهاند که این میزان در بین پسران و دختران به ترتیب 17 و 10 درصد است.
«توصیه پدر و مادر» و «امکان قبولی در دانشگاه» نیز ملاک 7 درصد افراد برای انتخاب رشته بوده و توصیه «مشاورین تحصیلی» و «دوستان و آشنایان» کمترین تاثیر را در این زمینه داشته است.
علاقه شخصی دانشآموزان ریاضی و تجربی تاثیرگذارتر از دانشآموزان انسانی در انتخاب رشته
نتایج مربوط به ملاک انتخاب رشته تحصیلی با رشته تحصیلی دانشآموزان گویای آن است که افرادی که رشته تحصیلی خود راعلوم تجربی یا ریاضی عنوان کردهاند، بیش از سایرین بر اساس علاقه رشته خود را انتخاب کردهاند. همچنین در بین کسانی که با ملاحظه بازار کار انتخاب رشته کردهاند سهم دانشآموزان رشتههای «فنی و حرفهای»و «کاردانش» به طور چشمگیری بیشتر است. در عین حال دانشآموزان رشته علوم انسانی ملاک امکان قبولی در دانشگاه را بیش از سایرین در نظر داشتهاند.
خواهر و برادر دانشجو اثرگذارترین فرد در انتخاب رشته تحصیلی کنکوریها
بر اساس نتایج این تحقیق نقش خواهر یا برادر دانشجو یا دانشگاه رفته در انتخاب رشته تحصیلی فرد اثرگذار بوده است. بر این اساس افرادی که دارای خواهر یا برادر دانشگاه رفته هستند، بیش از سایرین بر نقش آنان در ایجاد علاقه (63 درصد)، توصیه پدر و مادر (8 درصد) و امکان قبولی در دانشگاه (8 درصد) تاکید داشتهاند.
مهندسی و پزشکی دارای بیشترن منزلت اجتماعی از نظر کنکوریها
به گزارش ایسنا ظهار نظر پاسخگویان درمورد منزلت و ارزش اجتماعی مشاغل حاکی از آن است که 43 درصد افراد شغل پزشکی و 20 درصد شغل مهندسی را دارای بیشترین منزلت و ارزش اجتماعی قلمداد کردهاند. در عین حال دختران بیش از پسران، شغل «پزشکی» و کمتر از آنان مشاغل «مهندسی» و «تجارت» را دارای منزلت دانستهاند.
«درآمدزایی» و «علاقه شخصی» نخستین ملاک انتخاب رشته تحصیلی کنکوریها
در خصوص ملاکهای انتخاب رشته برای ادامه تحصیل بیش از نیمی از دانشآموزان اظهار داشتهاند که بر اساس «علاقه شخصی» عمل میکنند. در این میان دختران به طور محسوسی (62 درصد) بیش از پسران (43 درصد) به آن اشاره کردهاند.
ملاکهایی چون «درآمدزا بودن رشته» (15 درصد)، «نیاز جامعه» (13 درصد) و «بازار کار» (10 درصد) در مراتب بعدی مورد توجه پاسخگویان قرار گرفته است که در هر سه مورد درصد مربوط به پسران بیش از دختران بوده است.
گفتنی است که «منزلت اجتماعی رشته» و «صرف وار دشدن به دانشگاه» از جانب حدود 5 درصد افراد به عنوان ملاک انتخاب رشته بیان شده است. نکته درخور توجه دیگر این که «تمایل والدین» دراین خصوص چندان تاثیری نداشته است.
بر پایه این تحقیق ملاحظه پاسخها با در نظر گرفتن رشته تحصیلی دانشآموزان حاکی از آن است که محصلین رشتههای «علوم تجربی» و «علوم ریاضی» بیش از سایرین بر اساس علاقه شخصی انتخاب رشته خواهند کرد. دانشآموزان رشته کاردانش انتخاب رشته خود را در آینده بیش از سایرین با در نظر گرفتن «نیاز جامعه» و «بازار کار» تعیین میکنند. درآمد زا بودن رشته تحصیلی نیز بیش از همه از جانب دانشآموزان فنی وحرفهای عنوان شده است. لازم به ذکر است که منزلت اجتماعی رشته، بیشتر مورد نظر محصلین رشته علوم انسانی بوده است. همچنین در بین کسانی که در امر انتخاب رشته ملاک مشخصی نداشته و صرف قبولی در دانشگاه برایشان مهم است، افراد رشته علوم تجربی سهم بیشتری دارند.
منبع:سایت کلینیک تخصصی مشاوره و روانشناختی دانشگاه تهران.